Araştırmada İç Geçerlilik: Nedir ve Örnekler

İç geçerlilik, araştırma bulgularınızdan ne kadar emin olduğunuzu ifade eder. Bilimsel araştırmanın en temel yönlerinden biridir ve genel olarak olguları anlamada anahtar bir fikirdir. Bir araştırmacı olarak araştırmanızın doğruluğunu ancak bulgularınızla çelişen herhangi bir faktör yoksa belirleyebilirsiniz. Bu, sonuca duyulan güvenin derecesidir. Bu yazıda iç geçerlilik, neden önemli olduğu, örnekleri ve daha fazlası incelenecektir.

İç geçerlilik nedir?

Araştırmada iç geçerlilik, test durumunuz ile araştırma sonucunuz arasındaki neden-sonuç ilişkilerini doğrular. Ayrıca, araştırmanın bir sonucun diğer nedenlerini eleme yeteneğini de ifade eder.

Karıştırma, çeşitli faktörlerin bir araştırmanın sonucuna müdahale ettiği bir durumdur. Bir çalışmada karışıklık ihtimali ne kadar düşükse, iç geçerliliği de o kadar yüksektir. Bu sayede sonuçtan daha emin olabiliriz.

Başka bir deyişle, bulgularınız için diğer olası nedenleri eleyebilirseniz, araştırmanızın içsel olarak geçerli olduğundan emin olabilirsiniz. Çalışmanız aşağıdaki üç gerekliliği karşılıyorsa, yalnızca neden ve sonuç varsayımında bulunabilirsiniz:

• Sebep ve sonuç aynı anda değişir.
• Zaman açısından bakıldığında, neden sonuçtan önce gelir.
• Bulduğunuz korelasyonun başka hiçbir makul nedeni yoktur.
  

İç geçerlilik ayrıca, standart verilere sahip olmanın, araştırmacının ilgisiz sonuçları çalışmadan çıkarmasına yardımcı olduğunu ortaya koymaktadır. Örneklem grupları doğru seçilmiş ve ölçülmüşse, veriler arasındaki ilişki kabul edilebilir olacaktır.

İç geçerliliğin önemi

Araştırmacılar deney yaparken sıklıkla değişkenler arasında net ilişkiler kurmaya çalışırlar. İç geçerlilik, bir çalışmanın nedensel ilişkisinin sonuçlarına güvenmelerine ve inanmalarına izin verir.

Bir deneyin dış geçerliliği düşük olduğunda, söz konusu değişkenler arasında nedensel bir ilişki olduğunu güvenle gösteremez. Bu yüzden araştırmada önemlidir. Bu, doğru uygulandığı takdirde araştırmadaki en güçlü araçlardan biri olabilir.

• Nedensel ilişkilerin kurulması

Araştırmacıların bir değişkenin diğerine nasıl yol açtığı konusunda doğru sonuçlara varmalarını sağlar. Araştırmacılar, iç geçerliliği iyi olan çalışmalar tasarlarlarsa, bağımsız değişkendeki değişikliklerin bağımlı değişkende değişikliklere neden olduğundan emin olabilirler.

• Karıştırıcı faktörlerin azaltılması

Sonuçları etkileyebilecek dış faktörler olan kafa karıştırıcı değişkenlerin etkisini kontrol etmeye ve azaltmaya yardımcı olur. Deneyleri dikkatlice planlayarak, kontrol grupları kullanarak ve rastgele atamalar yaparak, araştırmacılar bağımsız değişkenin etkilerini izole edebilir ve ikisi arasındaki bağlantıdan daha emin olabilirler.

• Ölçüm doğruluğunun sağlanması

Bu, bir çalışmada bir şeyleri ölçmek için kullanılan araçların doğru ve güvenilir olmasını sağlar. Araştırmacılar, geçerli ve güvenilir ölçümler kullanarak ilgili değişkenleri doğru bir şekilde ölçebilir ve ölçüm hatasını azaltarak çalışmanın iç geçerliliğini artırabilir.

• Tekrarlanabilirliğin artırılması

Tekrarlama, bilimsel çalışmanın önemli bir parçasıdır çünkü sonuçların başka durumlarda kullanılma olasılığını artırır. Araştırmacıların iç geçerliliği yüksek olan çalışmaları tekrarlama olasılığı daha yüksektir. En önemli öncelik olduğunda, diğer araştırmacılar benzer sonuçlar elde etmek için araştırma tasarımını ve yöntemlerini kullanabilir, bu da bilimsel bilgi tabanına katkıda bulunur.

• Gerçek dünya ortamlarına genellenebilirlik

Bu, çalışma sonuçlarının gerçek dünya ortamlarında ve gerçek dünya popülasyonlarında kullanılabilme yeteneği olan dış geçerliliğin bir parçasıdır. Araştırmacılar bu konudaki endişeleri gidererek, bulgularının gerçek hayatta ne olacağını doğru bir şekilde yansıtmasını daha olası hale getirebilirler. Bu da araştırma sonuçlarının gerçek hayatta kullanılmasını kolaylaştırır.

• Karar alma süreçlerini ve politika geliştirmeyi etkilemek

İç geçerliliği yüksek olan çalışmalar, karar alma süreçleri ve politika geliştirme üzerinde daha büyük bir etkiye sahiptir. Politika yapıcılar, bilgiye dayalı kararlar almak ve etkili politikalar uygulamak için titiz ve içsel olarak geçerli araştırmalara güvenmektedir. Güçlü iç geçerlilik, araştırma bulgularının inandırıcılığını ve güvenilirliğini artırarak karar alma süreçlerinde daha etkili olmasını sağlar.

İç geçerlilik tehditleri

Bir araştırma projesinde iç geçerlilik tehditlerinin tanımlanması gerekir. Bu, araştırmacılara araştırmada uygun kontrolleri oluşturmada yardımcı olacaktır. Bir çalışmanın içsel olarak geçerli olmasını sağlamak için çok sayıda teknik vardır. Yine de, bir anket tasarlarken dikkate alınması gereken potansiyel risklerin bir listesi de vardır.

Aşağıdaki tipik tehditleri göz önünde bulundurun:

1. Tarihsel olaylar

Tarihsel olaylar, belirli bir zaman diliminde yürütülen araştırmaların sonuçları üzerinde etkili olmaktadır. Bunun nedeni, birçok olayın insanların belirli bir konuda nasıl hissettiğini veya nasıl tepki verdiğini etkileyebilmesidir. Örneğin, siyasi liderlikteki değişiklikler veya doğal afetler anket katılımcılarının düşünce ve davranışları üzerinde etkili olabilir.

2. Olgunlaşma

Uzun bir süre boyunca gerçekleştirilen deneyler olgunlaşmaya karşı en savunmasız olanlardır. Araştırmada bir değişken olarak zamanın etkisi bu şekilde açıklanmaktadır. Denekleriniz yaşlandıysa veya biyolojik bir değişim geçirdiyse, çalışmanızın sonuçlarının zamandan etkilenmediğini kanıtlamak zor olabilir.

3. Deneyci önyargısı

Bu, deneyci bir gruba diğerinden farklı davrandığında gerçekleşir. Bu, grubun lehine veya aleyhine olabilir. Araştırmacının önyargısı, çalışmanın bulguları üzerinde etkili olabilir. Eğer bir deneyci farklı çalışma gruplarında farklı davranırsa, bunun sonuçlar üzerinde etkisi olabilir ve çalışmanın iç geçerliliğini azaltabilir.

4. Difüzyon

Bu durum, deney katılımcıları birbirleriyle etkileşime girdiğinde ve birbirlerini gözlemlediğinde ortaya çıkar ve çalışmanın bulgularının güvenilirliğini tehlikeye atar. Küskün moral bozukluğu bunun sonucunda ortaya çıkabilecek bir sorundur. Kontrol grubu üyeleri daha az karmaşık çalışır çünkü gruplarına karşı kırgınlık hissederler.

5. Test

Deneyler, daha doğru bilgi toplamak için aynı deneklerin birden fazla kez test edilmesini gerektirebilir. Katılımcıların düzenli olarak aynı ölçümlerle test edilmesinin sonuçları üzerinde etkisi vardır. Katılımcıların testi öğrendikçe veya test sürecine daha aşina hale geldikçe daha iyi performans göstermeleri muhtemeldir; bu nedenle, tekrarlanan testler sonuçları önemli ölçüde etkileyebilir.

İç geçerlilik örnekleri

İç geçerlilik aşağıdaki örneklerde görülebilir:

Örnek 1

Gelir düzeyi ile sigara içme riski arasındaki bağlantıyı inceleyen bir araştırmada daha düşüktür. Bir araştırmaya göre, sigara içmek ile düşük gelirli olmak arasında bir korelasyon vardır.

Meslek, kültür, eğitim, sosyal konum ve diğer değişkenler farklı türden faktörlere örnektir. Bu tür faktörler araştırmadan çıkarılamaz. Bulgularınızın sonuçları önemli ölçüde etkilediğine dair kanıtınız olduğunu ortaya koymanıza yardımcı olan bir kavramdır.

Örnek 2

Bir araştırmacı, öğretim için özel olarak tasarlanmış bilgisayar uygulamalarının geleneksel sınıf teknikleri üzerindeki etkisini incelemek için araştırma yapar. Araştırmanın bulgularına göre, bilgisayar yazılımı kullanılarak eğitim alan çocuklar daha hızlı öğreniyor.

Bir başka araştırma bulgusu da bilgisayarlı öğretimin çocukların sınıf seviyelerini önemli ölçüde geliştirdiğidir. Diğer araştırmacıların araştırmaları, bilgisayar yazılımı kullanılarak eğitilen gençlerin kendileriyle ilgilenilmediğine inandıklarını göstermektedir.

Araştırma manipülasyonunun bir etkisi olduğu için, bir deney hala mükemmel bir iç geçerliliğe sahiptir. Çalışma raporu çalışmalarının yapı geçerliliği düşüktür çünkü neden net bir şekilde tanımlanmamıştır. Araştırmacı, bilgisayar programlarının faydalarından ziyade dikkati ön planda tutmaktadır.

Örnek 3

İki olay çakıştığında ortaya çıkan korelasyon gerektirir. Örneğin, yumurta doğrudan tavuğun biyolojik yeteneklerinden kaynaklanmalıdır. Çalışma aynı zamanda sahte olmamalıdır; bu da bir meleğin dünya üzerindeki tüm tavukları sürekli olarak döllemesi gibi inanılabilir başka bir olasılığın bulunmadığını gösterir.

Örnek 4

Bunun bir başka örneği de zaman önceliği veya nedenin sonuçtan önce meydana geldiğinin kanıtlanmasıdır. Sigara içmenin akciğer kanserine neden olduğu, tedavi edilenlerin çoğunun sigara içme geçmişi olduğu gösterilerek iddia edilebilir.

İç geçerlilik ve dış geçerlilik nedir?

Hem iç hem de dış geçerliliğin farklı anlamları vardır. İç geçerlilik, sonuçların ne ölçüde güvenilir olduğu anlamına gelirken, dış geçerlilik ise sonuçların farklı bir duruma ne ölçüde uygulanabilir olduğu anlamına gelmektedir. Kendi araştırmanızı oluştururken ve analiz ederken bunların önemini göz önünde bulundurmanız da çok önemlidir.

Değiştirdiğiniz değişkenin ölçüm sonucunuzu gerçekten etkilemesini sağladığı için önemlidir. Dış doğrulama önemlidir çünkü ölçülen değişiklikler daha evrenseldir.

Karşılaştırma	İç Geçerlilik	Dış Geçerlilik
Anlamı	İç geçerlilik, deneyin ne kadar hatasız olduğunu ve herhangi bir ölçüm tutarsızlığının yalnızca bağımsız değişkene nasıl atfedilebileceğini ifade eder.	Dış geçerlilik, araştırma sonuçlarının dünyanın geri kalanına ne kadar tahmin edilebileceğini ifade eder.
Endişeler	Kontrollü	Doğallık
Ne oldu?	Bu, deneyin ne kadar işe yaradığını anlamanın bir yoludur.	Deneyde bulunan nedensel bağlantının başka durumlarda kullanılıp kullanılamayacağını görür.
Tanımlar	Araştırma yöntemlerinin ne kadar etkili olduğu.	Araştırmanın sonuçları gerçek dünyada kullanılabilir mi?
Açıklar	Sonuç, kanıtlar tarafından ne kadar destekleniyor?	Araştırma bulgularının diğer bağlamlara genelleştirilmesinin ne ölçüde haklı olduğu.
İçin kullanılır	Sonucun diğer olası nedenlerini ele alın veya ortadan kaldırın.	Sonucu genelleştirin.

Sonuç

Bir deney, güçlü bir iç geçerlilik olmadan iki değişken arasında nedensel bir bağlantı olduğunu gösteremez. Araştırmacı tarafından seçilen deney tasarımının neden-sonuç kavramına uygun olmasını sağlar. Nedensel bir bağlantıya ilişkin sonuçlara inanılırlık ve güvenilirlik kazandırır.

Araştırma tasarımının çok önemli bir parçasıdır. Bir çalışmanın değişkenler arasındaki neden-sonuç bağlantısını ne kadar iyi gösterdiğini ifade eder. Görülen etkilerin, kafa karıştırıcı olabilecek diğer faktörlerle değil, bağımsız değişkenle ilişkilendirilebildiğinden emin olunmasını sağlar.

Bu seviyenin yüksek tutulması, araştırma sonuçlarının daha inandırıcı ve güvenilir olmasını sağlar. Bu, araştırmacıların doğru sonuçlara ulaşmasını ve alana önemli katkılarda bulunmasını sağlar. Araştırmacılar bunu iyileştirmek ve seçim yanlılığı, karıştırıcı faktörler ve ölçüm hataları gibi tehditleri azaltmak için titiz yöntemler ve kontrol önlemleri kullanabilir.

İç geçerliliğin tek başına dış geçerliliği veya sonuçların gerçek dünyada kullanılabileceğini garanti etmediğini unutmamak önemlidir. Araştırmanın toplam kalitesini değerlendirmek için bununla birlikte diğer geçerlilik ölçütleri de kullanılmalıdır.

QuestionPro’da, araştırmacılara anket yazılımımız gibi veri toplama araçları ve her türden uzun vadeli çalışma için bir içgörü kütüphanesi sağlıyoruz. Bir demo görmek veya daha fazla bilgi edinmek isterseniz lütfen Insight Hub’a gidin.

ÜCRETSİZ DENEME DAHA FAZLA BİLGİ EDİNİN

Sıkça sorulan sorular (SSS)